Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2013

Μεθοδολογία Παραγωγής Λόγου


  1. Το άρθρο ως κειμενικό είδος
     
ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ
  1. Προσχεδιασμένος προφορικός (ρητορικός) λόγος : απευθύνεται σε συνέδριο ή σε συνέλευση συλλογικού οργάνου.
  1. Αποδεικτικό δοκίμιο : πρόκειται να δημοσιευθεί είτε αυτοτελώς είτε ως τμήμα ευρύτερου συγγράμματος.
  1. Άρθρο : πρόκειται να δημοσιευθεί στον ημερήσιο ή τον περιοδικό Τύπο.
  1. Εμπιστευτική ή κλειστή επιστολή ; απευθύνεται σε φιλικό πρόσωπο ή αρμόδιο φορέα ή θεσμικό όργανο.
  1. Ανοιχτή επιστολή : καταχωρίζεται στον Τύπο και απευθύνεται σε συγκεκριμένο πρόσωπο ή συλλογικό όργανο ή οργανωμένη ομάδα.
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ
  1. Ο πομπός
  1. Ο δέκτης
  1. Το μήνυμα
  1. Το επικοινωνιακό περιβάλλον
  1. Η στοχοθεσία
ΤΟ ΑΡΘΡΟ
Μπορεί να είναι :
α) ειδησεογραφικό,β) ερμηνευτικό
Ι. ΜΟΡΦΗ
Α. Ο τίτλος : πρόκειται ουσιαστικά για την επικεφαλίδα του άρθρου, που υπέρκειται αυτού και σηματοδοτεί την παρουσία του στο έντυπο. Τοποθετείται πάντοτε στο μέσο της σελίδας και χωρίζεται με κενό διάστημα από το κύριο σώμα του άρθρου.Πρέπει πάντοτε να αποδίδεται με κεφαλαίους χαρακτήρες. Συχνά συνοδεύεται από έναν υπέρτιτλο ή από έναν υπότιτλο ή από ένα συνδυασμό υπέρτιτλου και υπότιτλου. Ο υπέρτιτλος και ο υπότιτλος αποδίδονται επίσης με κεφαλαία γράμματα και χρησιμοποιούνται ως «συμπλήωμα» του τίτλου, παρέχοντας διευκρινιστικές προσδιοριστικές πληροφορίες.
Ο τίτλος ενός ερμηνευτικού άρθρου επιτελεί δύο σημαντικές λειτουργίες :
(α) Η προενημέρωση : ο τίτλος πρέπει να περιλαμβάνει το κεντρικό θέμα του άρθρου, το οποίο αποδίδεται είτε δηλωτικά είτε συνυποδηλωτικά. Ο τίτλος ενός άρθρου πρέπει να είναι λακωνικός (επιγραμματικός στη διατύπωση και μεστός στα νοήματα). Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 6-7 λέξεις.
(β) Ο προϊδεασμός : ο τίτλος πρέπει να δηλώνει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο την οπτική γωνία του συντάκτη του άρθρου. Κάθε προϊδεασμός συνιστά μια μορφή σχολίου αναφορικά με το κεντρικό θέμα του άρθρου και συνήθως, συνίσταται από λέξεις και φράσεις με θετικό ή αρνητικό αξιολογικό φορτίο ή/ και από κατάλληλα σημεία στίξης (κυρίως θαυμαστικό, ερωτηματικό, εισαγωγικά, αποσιωπητικά ποτέ τελεία !)
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΙΤΛΟΥ
  1. Η χρήση τίτλων από κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές παραγωγές (αυτούσιων ή παραφρασμένων).
π.χ. : Κι ύστερα ήρθαν οι μέλισσες …
Η λεπτή κόκκινη γραμμή
  1. Η χρήση τίτλων από λογοτεχνικά, θεατρικά ή μουσικά έργα (αυτούσιων ή παραφρασμένων)
π.χ. : Αναζητώντας το χαμένο χρόνο
Ο κήπος με τις αυταπάτες
Ο θαυμαστός καινούριος κόσμος
Τα κύματα του Δουνάβεως
  1. Η χρήση πολυσημίας (πολλαπλών επιπέδων ανάγνωσης).
π.χ. : Η Ιθάκη της δημοσιογραφίας
  1. Η χρήση σχημάτων αλληγορίας, αναλογίας ή παραλληλισμού.
π.χ. : Το Βατερλώ των δημάρχων
5) Η χρήση νοηματικών ασυμφωνιών ή παραδοξολογημάτων.
π.χ. : Κυβερνητική … απόψυξη
Το φασόλι έσωσε τον πολιτισμό
6) Η χρήση όρων με μεταφορική (συνυποδηλωτική) σημασία.
π.χ. : Τα τέρατα της Αποκάλυψης
Ο Ρουβίκωνας της νέας εποχής
7) Η χρήση ρητορικών ερωτημάτων.
π.χ. : Tarus ή Mίντια ;
8) Η χρήση αραχαϊστικών φράσεων με συμβολική σημασία.
π.χ. : Παπικό « mea culpa»
Περί όνου σκιάς
9) Η χρήση στοιχείων του επιστημονικού λόγου.
π.χ. : Η ψυχοπαθολογία ως θέαμα
10) Η χρήση διαφημιστικών μηνυμάτων (slogan)
π.χ. : Πήγα Πλατεία
11) Η χρήση παραθεμάτων (γνωμικών, ρητών, αποφθεγμάτων κ.λπ.)
π.χ.: Ανδρών επιφανών πάσα γη … σκάνδαλον !
12) Η χρήση στίχων από ποιήματα ή τραγούδια
π.χ. : Τι τα θέλουμε τα όπλα…
Τα ψεύτικα τα λόγια …
13) Η χρήση ιστορικών, θρησκευτικών, λογοτεχνικών, μυθολογικών, λαογραφικών κ.ά όρων με ευρύτερη συμβολική σημασία
π.χ. : Τηλεσκουπίδια και το Αβγό του Κολόμβου
  1. Η χρήση προστακτικής έγκλισης
π.χ. Δώστε στο σπίτι σας αξία !
Β. Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΠΟΙΗΣΗ :
Κάθε άρθρο στη γραπτή του διατύπωση και μορφοποίηση πρέπει να οργανώνεται σε παραγράφους, οι οποίες να είναι ευδιάκριτες (χάρη στην είσθεσή τους !)
Γ. Η ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ :
Κάθε ερμηνευτικό άρθρο διαθέτει ένα πάγιο δομικό σχέδιο, βάσει του οποίου ο συντάκτης του οργανώνει το υλικό του. Πιο συγκεκριμένα, σε κάθε ερμηνευτικό άρθρο, διακρίνονται τρία συστατικά μέρη :
  1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Πρόκειται για το πρώτο μέρος του άρθρου, το οποίο αντιστοιχεί σε μια μονοπαράγραφη συνήθως νοηματική ενότητα. Ο πρόλογος ενός ερμηνευτικού άρθρου μπορεί να κατασκευαστεί με μία από τις ακόλουθες τεχνικές :
  • παρουσίαση της σημασίας ή του ρόλου του κεντρικού θέματος του άρθρου, στη ζωή των ανθρώπων (παρ.1)
  • επισήμανση της λογικής, που διέπει την οπτική γωνία ή το σχόλιο του συντάκτη του άρθρου (παρ.2)
  • αναφορά σε κάποιο γνωστό περιστατικό της επικαιρότητας ή σε ορισμένα δεδομένα της αντικειμενικής πραγματικότητας (παρ.3)
  • χρήση μιας ή περισσοτέρων προτάσεων με περιεχόμενο ευρέως αποδεκτό ή κύρος αδιαμφισβήτητο (παρ.4)
  • εγκόλπωση του κεντρικού θέματος του άρθρου σε κάποιο ευρύτερο εννοιολογικό σύνολο (παραγωγική μέθοδος) (παρ.5)
  • παράθεση προσδιοριστικών ή διασαφητικών πληροφοριών για το κεντρικό θέμα του άρθρου (παρ.6)
  • χρήση παραθεμάτων ή μαρτυριών που έχουν άμεση σχέση με το κεντρικό θέμα του άρθρου (παρ. 7)
  • χρήση σχημάτων αναλογίας (συμβολισμών, αλληγοριών, παραλληλισμών, παραβολών κ.ά.) (παρ.8)
  • άμεση αναφορά στο κεντρικό θέμα του άρθρου (παρ.9)
  • χρήση τεκμηρίων (παραδειγμάτων, στατιστικών στοιχείων, πορισμάτων, ερευνών κ.λπ.) (παρ. 10)
  • χρήση ενός ιστορικού γεγονότος ή ανεκδότου ή αινίγματος (παρ.11)
2) ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ : Αποτελεί το σημαντικότερο συστατικό σκέλος του ερμηνευτικού άρθρου, αφού μέσα στο πλαίσιό του πραγματοποιείται η έκθεση των θέσεων, των επιχειρημάτων, των τεκμηρίων. Στο κύριο μέρος ενός ερμηνευτικού άρθρου οι μαθητές προσπαθούν να :
α) μεταδώσουν πληροφορίες και στοιχεία σχετικά με ένα θέμα
β) ερμηνεύσουν ένα φαινόμενο ή γεγονός
γ) αναλύσουν μία έννοια ή ένα ζήτημα
δ) εξωτερικεύσουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους
ε) παραθέσουν και να υποστηρίξουν μία άποψη
στ) πείσουν για την ορθότητα μια άποψης ή να ανασκευάσουν μια άλλη άποψη
3) ΕΠΙΛΟΓΟΣ : Αποτελεί το τελευταίο μέρος ενός ερμηνευτικού άρθρου, όπου πραγματοποιείται μία περιεκτική ανακεφαλαίωση, όσων έχουν προαναφερθεί στο κύριο μέρος του άρθρου. Παράλληλα, υπογραμμίζονται τα στοιχεία εκείνα που θα βοηθήσουν τον αναγνώστη να σχηματίσει μια σαφή αντίληψη σχετικά με το θέμα του άρθρου, αλλά και τις θέσεις του συντάκτη του άρθρου. Ο επίλογος μπορεί να συνίσταται :
    1. στη σύντομη ανακεφαλαίωση και στην παράθεση του τελικού συμπεράσματος
    2. στην αναφορά του επικαιρικού γεγονότος, που παρουσιάστηκε στην αρχή του άρθρου




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ι.Ε.Π.: Οι νέοι φάκελοι υλικού για Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία και Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου

Ι.Ε.Π.: Οι νέοι φάκελοι υλικού για Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία και Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου